فرمت فایل: ورد- Word  

مرجع فایل - قابل ویرایش ) 

تعداد صفحه : 10
مقدمه: بادرنظرگرفتننقشمحوريآبدربرنامهريزيهايتوسعهكشور،مهارسيلابهاوآبهايجاريازطريقاحداثسد،هموارهازاقداماتاساسيوزيربنائيمحسوبگرديدهوبراينيلبهخودكفائياقتصاديازاهميتويژهايبرخورارميباشد. سدهادرمراحلمختلفاحداث،بهرهبرداريوپايانعمرمفيدخود،تاثيراتعميقوشگرفيبرمحيطزيستبرجايخواهندگذاشت. ارزيابياثراتزيستمحيطيبهعنوانيكيازابزارهايمديريتمحيطزيست،چنانكهازسهدههقبلدربسياريكشورهايتوسعهيافتهودرحالتوسعهمعمولميباشد،الزاماستفادهازايننگرشرابرايطرحهاوپروژههايسدسازيتاكيدمينمايد. انجاممطالعاتارزيابياثراتزيستمحيطيسدهاباتصويبالگويارزيابياثراتزيستمحيطيتوسطكميتهتوسعهپايداردرسال 1376 عملاآغازگرديدهوليكنتاكنوناينگزارشاتباكيفيتهايمتفاوتيتهيهشدهوعموماازجامعيتلازمهبرخوردارنميباشنددرنتيجهبهانجاممطالعاتتكميليبهمنظورملحوظنمودنكليهجنبههايزيستمحيطيملزمگرديدهاند. همچنينبسياريازسدهايكشورهماكنونبادارابودنگزارشارزيابياثراتزيستمحيطي،معضلاتعمدهايرابرمحيطزيستخودتحميلمينمايند. بنابراينميتواننتيجهگرفتكهمشكلاصليدرزمينهفرآيندوچگونگيتهيهگزارشارزيابيمحيطزيستيدرايرانوجوددارد.دراينمقالهسعيشدهاستمسائلزيستمحيطيسدهايكشور،اهداف،ضرورتوفوايدانجامارزيابياثراتزيستمحيطيسدهاوچالشهايانجامارزيابياثراتزيستمحيطيسدهايكشوربررسيگرديدهودرنهايتراهكارهايمناسبجهتبهبودفرايندانجامارزيابياثراتمحيطزيستيسدهاپيشنهادشدهاست. بهراستيداشتنمقاموجايگاهسد‌سازيدردهه‌هاياخيردردنيامي‌تواندمايهمباهاتوافتخارباشد؟ كشورمادرديگرحوزه‌‌هايتوسعهوپيشرفتچهجايگاهيدارد؟! رتبهاوليادوموشايدهمرتبهسوم كهبهنقلازوزيرعلوموقتدردوسالگذشتهتوليدعلمودانشدرايرانبيشازدوبرابرشدهاست . آريرتبهاولسد‌سازيبرايكشوريهمچونچينورتبهدومبرايتركيهوسكويسومهمازآنماست ! آياديگركشور‌هاعلموصنعتسد‌سازيرابايدازچينوتركيهوايرانجهانسوميبياموزنديانهعلتوعلليدراينوزنوجوددارد؟!برپايه‌ياسنادموجود،بالاترينصنعتسدسازيازآنايالاتمتحدهاستوبراساسشواهدومستنداتازسال 1972 تاكنون 5 سددراينكشوردچارحادثهشدهاست !حالعلموصنعتماچقدرازايالاتمتحدهوسايركشورهايدنياپيشيگرفتهاستيابهزبانديگرشايداينصنعتدچارناكارآمديهاونقصانزيادياستوپيش‌قراولانعلموصنعتبهسراغابزاروروش‌هايديگررفته‌اند؟! طبقآمارواطلاعاتدردهسالگذشته 248 سددردنيابامطالعهوآگاهيبدلايلمختلفبدستدولمختلفتخريبشدهاستحالاينسؤالدرذهنهرشنوندهوبينندهايناخبارخطورميكنددليلخرابكردناينهمهسرمايهوصنعتادوارگذشتهچهميتواندباشد؟ اندكيبهمسائلومواردسدهاوسيستمانتقالآبدرايرانودنياميپردازيم : مشكلاصليدركشورمادروهلهاولنبودمطالعاتكاملوكافيبراياحداثسدهاميباشدكهبهچندموردآناشارهميكنمدرنيمقرنگذشتهكهاكثرسدهايايرانبدستمهندسانوطراحانخارجيساختهميشدوشايدآنانعرقمليوميهنينداشته،وبرايآنانميراثومسائلزيستمحيطيدرآنزمانچندانمطرحنبودهاستبعنوانمثالدرجانماييدقتكاملنشدهاستوتعداديازسدهادرنزديكيگسلهافعالاحداثشدهاست .بگفتهوزيرنيروسدلاردارايمشكلفرارآبازمخزنميباشدواينمشكاكماكانوجودخواهدداشت .مشكلانتقالآبمشكلاساسيومهمترازبقيهبودهچراكهطبققوانينموضوعهاحداثسدهادرنظارتوزارتنيروواحداثكانالهايدرجهيكودوبعدهاينوزارتواحداثوانتقالومسائلمربوطهبهوزارتكشاورزيميباشدبهنظرشماهماهنگيواحداثاينگونهكانال‌هاتاچهحدمي‌تواندموفقيت‌آميزباشندآنهمدركشوريكههماهنگيبينبخشيخوددارايبورکراسیومسير‌هايپرپيچوخمادارياست. طبقآماروشواهدكلسدهايايرانحدوداًدرپنجاهسالگذشتهبناشدهاندكهدرقبلازانقلاب 33 درصدكانال‌هايدرجه 1 ودوآنهااحداثوكمابيشبهبهرهبرداريرسدهودرطيسالهاي 1357 تا 1376 حدود 32 درصدديگركانالهابهبهربرداريرسيدهاست،كهخودجايبسيخوشوقتياستهرچندکانالهایساختهشدهخالیازمشکلومعضلنمیباشند. اگركميبهمسائلومشكلاتسامانهانتقالآبازسدهابهعرصهزمين‌هايكشاورزيبنگريمبراساسنظرصاحبنظران (1) اينصنعتمسائلومشكلاتبه 5 دستهتقسيممي‌شوند: - مسائلمرتبطباطراحي - مسائلمرتبطباشرايطتكتونيكيبسترسدوكانال - مسائلمرتبطبااجرا - مسائلمربوطبهبهربرداريونگاهداري - مسائلاجتماعي آيادرحلاينگونهمسائلچقدرتواناييداشتهايم اينهاهمگيجدايازمسائلمربوطبهتخريبمحيطزيستبرهمزدننظمجهانيوطبيعياستوازهمهمهمترازبينبردنميراثكهناينمرزوبومبودهاست ! دركشورمابراياحداثيكسدوتاسيساتزيربناييچقدردقتومطالعهميشود؟درگذشتهكهبيگانگانميساختندماراكارينيستبهدولطاقوتينسبتميدهيموليدرعصركنونيچگونه؟آيادستگاهيكهظيفهحفظوتعادلآمايشسرزمينرادارددركشورماوجودداردياهمينسازمانبرنامهوبودجهكهبهلطفدولتفعليهمازبرنامهحذفوهمازبوجهخاليشدهاستاينوظيفهخطيررابرعهدهدارد؟مسادلومشكلاتاحداثسدهادرايرانبسيارزياداستودريكپستمطلبنميگنجدوليجهتاطلاعوآگاهيچندموردازمسائلوتخريبآثارطبيعيومليدرايرانوكشورهايهمسايهرادرزيرتيتروارقلميميكنم : نزديكيبسيارزيادسدسيوندباآرامگاهكوروشكبير ( حدود 5 كيلومتر ) بهزيرآبرفتنتنگهبلاغيدرهمينمنطقهازبينرفتنآخرينباقيماندهجادهشاهيپادشاهيبزرگهخامنشياناختلافترازسطحآبمخزنباآرامگاهكوروش ( 4 يا 40 متربهروايتهايمختلف )استفادهنكردنازدشترسوبيبالدستباداشتنبافتمناسبوعمقحدود 90 مترجهتآبخوانداريبهزيرآبرفتنمحوطهباستانيتپهمهرعليفارسوتلنقارخانه ( واقعدرفارس ) باهفتهزارسالقدمتباآبگييسدملاصدراكهدرآنزمانازسازمانميراثفرهنگياستعلامنشدهبود .بااحداثسدكارون 3 چندينمحوطهباستانيمربوطبهدورانپيشازتاريخعيلامي،بهزيرآبرفت. باساختسدشياندراستانكرمانشاهمحوطهباستانيمربوطبهدورهاشكانيانبهزيرآبرفت. بااحداثسدسهندپلگوچينومربوطبهدورانايلخانيتخريبشد. باساختسدرامهرمزسدباستانيجرهمربوطبهدورهساسانيبهكلينابودشد. باآبگيريسدكبودالدراستانگلستانچندينهزارهكتارازجنگلهايمنحصربهفردمنطقهعلي‌آبادبهزيرآبخواهدرفت. يكيازعللخشكشدندرياچههاموندرسيستاناحداثسدكجكيوسيستانوچاهنيمه‌هابررويرودهيرمندبودهاست. بااحداثسدبزرگرودخانهيانگتزهبزرگتريتشاهكارسدسازيدنيارقمخواهدخوردكهضررهايشدرآيندهنمودخواهدكرداينسازهدرسال 2009 كاملخواهدشدوگرانترينسدجهاناستكهباعثآوارگييكونيمميليونانسانوازبينرفتن 450 شهرخواهدشدوبسياريزآثارباستانيچيندردرياچهسدغرقخواهندشدودرصورتتخريباحتمالييكيازبزرگترينفجايعتاريخبشريشكلخواهدگرفتامانكتهقابلتاملودردناكايناستكهباحجمبالايآبيكهپشتسدجمعخواهدشدباتوجهبهشرايطلرزهخيزيمنطقهميتواندماشهيكزلزلهبزرگباشد.ساختهشدنچندينسدبررويرودخانه‌هايدجله،فراتوكرخهكهالبتهدراينموردكشورماشايدتنهاناجيهورالعظيمبودهاستكهسطحاينتالاببهيكنهم 30 سالپيشتقليليافتهاست.مثالزندهشاخصسدسازيبدونمطالعهدردولتناصراستكهبهخيالواهيمي‌خواستباساختنيكسدعظيم،كشاورزيمنطقهرامتحولكند،گويافراموشكردهبوددبخشعمدهموادمعلقوعناصرحملشدهازجنگلهايسرسبزافريقادرپشتسدرسوبخواهدكردودشتهايسيلابيدوطرفرودنيلراازموادمغذيمحرومخواهندكردكهاينميزان ( يالانه 125 ميليونتن ) بهرقمدونيمميليونتنرسيدهاست. دركلسد‌سازيدرنگاهاولمانعبزرگيدرمسيرمهاجرتماهيانايجادمي‌كندوبدين‌ترتيبكاهشنزولينسلبعضيازماهيهارادربرخواهدداشتواينخودتغييردرسيستمطبيعيواكولوژيكيمنطقهدارد.بااحداثسدهاسطحزياديازاراضيخوبونزديكبهآبهايجاريراازدستخواهيمدادوبهناچاربهسراغاراضيدوردستوسيستمانتقالبايدطراحيشودبااحداثسدهاوتجمعآبدريكمنطقهباحجموسيعآبايجادطبقاتدماييشدهواينخودباعثيوتريفيكاسيونميشودونظمازترابهمميزند.باايجامخازنسدهاوتجمعاينآبهاتغييركليدراكوسيستمهايمناطقنزديكسدهشدهكهالبتهدربعضيجاهامفيدودرجاهايديگرخيليمضراستكهبايستيپتانسيلوتواناييتطبيقمنطقهازنظراكولوژيبررسيدقيقشودباايجاداينمخازنميزانتبخيروتعرقبالارفتهودرخيليازمناطقباعثبالارفتنشوريدراراضيخواهدشدحالباتوجهبههمهمسائلوتنگناهاياحداثسدونگرشكليبهمسائلزيستمحيطيووحفطآثارمليوفرهنگيومشكلاتاحداثونگاهدارياينگونهتاسيساتآيابهترنيستكمينقادانهوباظرافتخاصيدستاندركارانصنعتسدسازيدركشوربهموضوعبنگرند؟ بهراستيدرسامانه‌ايكهبرايانتقالوياايجادكانال‌هايانتقالآببهاراضيزراعيهزارانمسألهمشكلوجودداردوراندمانسامانه‌هايآبياريحداكثر 35 تا 50 درصدبودهاينهمهسرمايه‌گذارياصولياست؟ آياميزانسرمايهساختسدهاتاچهاندازهصرفهاقتصاديدارد؟ آيامانمي‌توانيمباابزارهايبهتردرحفظونگهداريازمنابعازاينمواهبطبيعياستفادهكنيم؟ اصولاًكسيمي‌داندميزانجابجايينامرييپولدرمافيايسدسازيچقدراست؟ ميزانسودنانوشتهوناديدهسدسازانازهرسدچقدراست؟ مجموعهآثارمنفيزيستمحيطيساختبسياريازسدهادرسالهايبعدازانقلابچقدراست؟ ميزانرسوبگيريسدهايساختهشدهدراينسالهاچهميزانبرآوردشدهاست؟ آيافقطاصلبرسدسازياست؟يانهبهترينگزينهتوسعهپايدارتبديلبهتوسعهمخربخواهدشد؟ آياتنهاراهنجاتكشوروكشاورزيومحطزيستفقطايجادسداست؟ يانه !!!!! سدسازينمادتوسعهاست!! خيليحيرت‌انگيزاست؛افتخارجهانيانايناستكهساليچندسدبزرگمخزنيخويشرابرايحفظپايداريسرزمينتخريبمي‌كنندوافتخاردولتمردانماايناستكهساليچندسدجديددربرنامهساختخواهندداشت!! آسیببهمحیطزیست پروژه‌هایاحداثسدمعمولاًباتغییراتزیادیدراکوسیستممنطقهاحداثسدهمراههستند. برایمثالتحقیقاتنشانمی‌دهدکهسدهایساختهشدهدرکرانه‌هایاقیانوساطلسواقیانوسآرامدرآمریکایشمالیازمیزانماهی‌هایقزل‌آلایرودخانه‌هابهشدتکاسته‌استواینبهدلیلجلوگیریسدازرسیدنماهی‌هابهبالایرودخانهبرایتخم‌گذاریاستوایندرحالیاستکهبرایعبوراینماهی‌هابهبالایرودخانهمحل‌هایخاصیدرسددرنظرگرفتهشده‌است. همچنینماهی‌هایکوچکدرطولمهاجرتازرودخانهبهدریادربینتوربین‌هاآسیبمی‌بینندکهبرایرفعاینعیبنیزدرقسمتیازسالماهی‌هاراباقایق‌هایکوچکبهپایینرودخانهمی‌برند. باتمامفعالیت‌هاییکهبرایایجادمحیطمناسببرایماهی‌هاانجاممی‌شودبازهمباساختسدازمیزانماهی‌هاکاستهمی‌شود. درکشورهاییمانندایالاتمتحدهبستنمسیرمهاجرتماهی‌هاودیگرموجوداتآبزریبهوسیلهسدممنوعاستوحتماًبایدبرایعبورآنهاتمهیداتیاندیشیدهشود. بهاینترتیبدربرخیمواردسدهامی‌توانندواقعاًبرایماهی‌هاآسیبرسانباشندکهنمونه‌ایازآنهاسدمارموت (Marmot Dam) درایالاتمتحده‌استکهعملیاتحذفآندر ۲۰ اکتبر ۲۰۰۷ بهپایانرسید. پسازتخریباینسدرودخانهبرایاولینبارپساز۱۰۰ سالجریانآزادخودراآغازکرد. عملیاتحذفاینسدبزرگ‌ترینعملیاتحذفسددرایالاتمتحدهبود. ایجادسدهامعمولاًباعثبهوجودآمدنتغییراتیدرقسمت‌هایپایینیرودخانهمی‌شوند. آبخروجیازتوربین‌هامعمولاًحاملمقدارکمتریازرسوباتاستواینخودباعثپاکشدنبستررودخانهوازبینرفتنحاشیه‌هایرودخانهمی‌شود. بهدلیلاینکهتوربین‌هامعمولاًبهنوبتکارمی‌کنندنوساناتیدرجریانآبخروجیایجادمی‌شودکهشدتفرسایشبستررودخانهراافزایشمی‌دهد. همچنینظرفیتاکسیژنحلشدهدرآببهدلیلکارتوربین‌هاکاهشمی‌یابدچراکهآبخروجیتوربین‌هامعمولاًگرمترازآبورودیآنهاستکهاینخودمی‌تواندجانبرخیگونه‌هایحساسرابهخطربیاندازد. برخیدیگرازسدهابرایافزایشارتفاعفشارمسیررودخانهرامنحرفکردهوباعثعبورآبازمناطقپرشیب‌ترمی‌شوندوبهاینترتیبمسیرقبلیرودخانهراخشکمی‌کنند. برایمثالدررودخانه‌هایتپاکو(Tekapo) وپوکاکی (Pukaki) ازاینروشاستفادهشده‌استکهنهتنهاموجببهخطرافتادنبرخیگونه‌هایموجوداتآبزیشدهبلکهپرندگانمهاجرمنطقهرانیزبهشدتدرخطرقرارداده‌است. سدهایبسیاربسیاربزرگمانندسداسوان (درمصر) وسدسه‌دره (درچین) تغییراتزیادیرادربالاوپایینرودخانهبهوجودمی‌آورند. انتشارگازهایگلخانه‌ایآبجمعشدهدرپشتسددرمناطقگرمسیریمی‌تواندمقدارقابلتوجهیازگازمتانوگازدی‌اکسیدکربنراتولیدکند. اینگازهادراثرپوسیدگیقسمت‌هایمختلفگیاهانوزباله‌هاییبهوجودمی‌آیندکهازبالایرودخانهآمده‌اندوبهوسیلهباکتری‌هایناهوازیتجزیهمی‌شوند. بیشترگازتولیدیدراثرپوسیدگیراگازمتانتشکیلمی‌دهدکهازنظرآثارگلخانه‌ایازدی‌اکسیدکربنخطرناک‌تراست. براساسگزارشکمیسیونجهانیسدها،درسدهاییکهمنبعآنهانسبتبهبرقتولیدیآنهاکوچکاست (کمتراز ۱۰۰ واتبهازایهرمترمربعازآب) ودرخت‌هایاطرافمسیررودخانهپاکسازینشده‌اند،میزانگازگلخانه‌ایتولیدیازیکنیروگاهگرماییباسوختنفتبیشتراست. جابجاییجمعیتازدیگرمعایبساختسدها،جابجاییجمعیتساکندرمناطقزیرآبرفتهتوسطآبپشتسداست. اینمناطقممکناستشاملمناطقیباشدکهازنظرفرهنگییااعتقادیدارایارزشبالاییهستندوبدینترتیبدلبستگیزیادیبینمردمساکنبامنطقهوآنمنطقهخاصوجودداردوبهاینترتیببابالاآمدنآباینمکان‌هایتاریخییافرهنگیازبینخواهندرفت. ازجملهسدهاییکهدرمراحلساختبااینقبیلمشکلاتروبه‌روشدندمی‌توانبهسدسه‌درهیاسدکلایداشارهکرد.

قسمتی از محتوی متن پروژه میباشد که به صورت نمونه ، بعد از پرداخت آنلاین در فروشگاه فایل آنی فایل را دانلود نمایید .

  

 « پرداخت آنلاین و دانلود در قسمت پایین »